Ưu điểm công ty cổ phần
Xuất phát từ sự tồn tại độc lập của Công ty cổ phần so với các cổ đông nên Công ty cổ phần có các quyền và nghĩa vụ về tài sản riêng, do đó các rủi ro của cổ đông khi đầu tư vào Công ty cổ phần chỉ giới hạn trong số lượng giá trị cổ phiếu mà cổ đông đó đầu tư. Ngược lại, khi đầu tư vào công ty hợp danh hay doanh nghiệp tư nhân thì mức độ rủi ro là vô hạn.
- Tính chất chịu trách nhiệm hữu hạn trên đã thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư đầu tư vào Công ty cổ phần nhiều hơn so với đầu tư vào các loại hình doanh nghiệp khác mà ở đó họ phải chịu trách nhiệm vô hạn.
- Bất kỳ nhà đầu tư nào cũng hiểu rằng khi mình đầu tư vào Công ty cổ phần với tính chất chịu trách nhiệm hữu hạn của cổ đông thì không bao giờ mình bị mất nhiều hơn so với số vốn đã bỏ ra đầu tư vào Công ty cổ phần nên họ ít sợ rủi ro hơn người đầu tư vốn vào công ty hợp danh hay doanh nghiệp tư nhân, những người này phải thấp thỏm lo âu khi tình hình kinh doanh của doanh nghiệp xấu đi, vì họ có thể mất toàn bộ tài sản bất kỳ khi nào. Chính lợi thế này mà các Công ty cổ phần có khả năng huy động rất lớn các nguồn vốn đầu tư của xã hội vào hoạt động sản xuất – kinh doanh của mình.
- Mặt khác, các Công ty cổ phần hiện nay đều có quy mô hoạt động lớn và khả năng mở rộng kinh doanh khá dễ dàng từ việc huy động vốn cổ phần. Đây là một trong những điều kiện thuận lợi giúp các Công ty cổ phần phát triển. Khác với các loại công ty khác, vốn điều lệ của Công ty cổ phần được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Giá trị của mỗi cổ phần gọi là mệnh giá cổ phiếu.
- Việc góp vốn vào Công ty cổ phần được thực hiện bằng cách mua cổ phiếu nên cổ phiếu được xem là hình thức thể hiện phần vốn góp của các cổ đông. Các cổ phiếu do Công ty cổ phần phát hành là hàng hóa nên các cổ đông khi sở hữu cổ phiếu có thể tự do chuyển nhượng; hơn thế nữa trách nhiệm của các cổ đông chỉ giới hạn trong phạm vi giá trị các cổ phiếu mà họ sở hữu nên khi họ muốn rút lui khỏi công việc kinh doanh hay muốn bán cổ phiếu của mình cho người khác thì họ thực hiện rất dễ dàng.
- Việc mua bán, chuyển nhượng cổ phần được cho phép cũng tạo cơ hội cho nhà đầu tư có khả năng điều chuyển vốn đầu tư từ nơi này sang nơi khác từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác một cách dễ dàng.
Quá trình hoạt động của các Công ty cổ phần cũng đạt được hiệu quả cao do tính độc lập giữa quản lý và sở hữu trong các Công ty cổ phần. Pháp luật về Công ty của các nước đều xác lập một cách cụ thể về các quyền và nghĩa vụ pháp lý của công ty cổ phần với tư cách là một pháp nhân độc lập, có năng lực và tư cách chủ thể riêng, tồn tại độc lập và tách biệt với các cổ đông trong Công ty. Với tư cách là một pháp nhân, Công ty có quyền sở hữu tài sản riêng còn các cổ đông chỉ được sở hữu cổ phần trong công ty mà không có bất kỳ quyền sở hữu nào đối với tài sản của công ty.
Nhược điểm công ty cổ phần
Một trong những điểm còn hạn chế trong hoạt động của các Công ty cổ phần hiện nay là phải nộp khá nhiều loại thuế như: thuế môn bài, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập cá nhân, thuế tài nguyên, thuế tiêu thụ đặc biệt, tiền thuê đất… Trong đó có những mức thuế tương đối cao như thuế thu nhập doanh nghiệp lên đến 25%.
Ngoài ra, các cổ đông trong Công ty cổ phần còn phải chịu thuế thu nhập bổ sung từ nguồn cổ tức và lãi cổ phần theo quy định của pháp luật. Việc công bố thông tin về công ty hằng năm cũng làm cho khả năng bảo mật kinh doanh và tài chính của các công ty cổ phần bị hạn chế. Để thay đổi phạm vi, lĩnh vực kinh doanh phải thông qua Đại hội đồng cổ đông hoặc theo những quy định trong Điều lệ của công ty dẫn đến hoạt động kinh doanh không linh hoạt. Sự minh bạch và công bố thông tin ở các Công ty cổ phần còn chưa được thực hiện tốt. Đặc biệt là ở các Công ty cổ phần có vốn của nhà nước, nhiều thông tin còn khép kín nên không thu hút được các nhà đầu tư chiến lược.
Ưu điểm và nhược điểm công ty cổ phần
Các Công ty cổ phần có vị trí quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp đáng kể vào GDP của đất nước. Trong giới hạn của một bài viết, tôi đã cố gắng trình bày một số ưu điểm, nhược điểm công ty cổ phần trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay.
Có thể thấy rằng, hoạt động của các Công ty cổ phần trong thời điểm nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn vẫn còn nhiều hạn chế, trong đó có nhiều loại thuế và mức thuế cao; việc thay đổi lĩnh vực kinh doanh chưa linh hoạt; sự minh bạch còn nhiều hạn chế…song không thể phủ nhận những cơ hội để phát triển mở rộng quy mô kinh doanh và linh hoạt trong việc mua bán, chuyển nhượng cổ phần mà Nhà nước đã đem lại cho các Công ty cổ phần.
Nắm rõ về cơ cấu tổ chức và các hoạt động của Công ty cổ phần sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra những chính sách hợp lý, có thể khắc phục những điểm yếu kém và hỗ trợ tốt hơn cho sự phát triển của các công ty cổ phần nói riêng và cả nền kinh tế nói chung.